Navdêr

Ji bo navdêran 2 cinsiyet hene, û navdêrin karin herdukan jî bi kar bênin.

mê

Bêhtir gotinan vê cinsiyetê bi kar tînin.

• Sêveke, sêva

• Diya, keça, keçama, pîrika
• Dêkeke, keçeke, keçameke, pîrikeke

nêr

Li ser tiştan ne li gora tiştekî, li ser kesan li gora kurik/zilam/mêr.

• Welatekî, welatê
• Kevirekî, fêkîkî (yan jî fêkiyekî)

• Bavê, kurê, kuramê, kalikê
• Bavekî, kurekî, kuramekî, kalikekî

mê û nêr

Tişt yan kesên ko karin herdu cinsiyet jî bin.

• Hevala qenc = mê (kêçik/pîrek/jin)
• Hevalê qenc = nêr (kurik/zilam/mêr)

Ji ẍeynî wê hin navdêr dikarin werin jimartin û hin jî nikarin.

Yek sêv, do sêv, sê sêv, ...

Av.

Tewandin

Cara pêşî ez ê dêhnê xwe dime tewandinê, ji ber ko ji ẍeynî wê yek nikarê gelek tişt li ser navdêran bêjê :)

Tewandin li gora hejmar, cinsiyet, xwedî û binavkirin (bi-nav-kirin) tê guhartin.

Mal (mê)

BINAVKIRÎ

çi	yek	gelek
navkî	mal	mal
îzafe	mala	malên
çemandî	malê	malan
bakirin	malo	malino

NEBINAVKIRÎ

çi	yek	hinek (paucal)
navkî	malek	malin
îzafe	maleke	maline
çemandî	malekê	malina(n)

Xanî (nêr)

BINAVKIRÎ

kasus	yek	gelek
navkî	xanî	xanî
îzafe	xaniyê	xaniyên
çemandî	xanî	xaniyan
bakirin	xaniyo	xanîno / xaniyino

NEBINAVKIRÎ / NE DIYAR

kasus	yek	hinek (paucal)
navkî	xaniyek	xaniyin / xanînin
îzafe	xanîkî / xaniyekî	xanîne / xaniyine
çemandî	xanîkî / xaniyekî	xanîna(n) / xaniyinan

Kevir (nêr)

BINAVKIRÎ / DIYAR

kasus	yek	gelek
navkî	kevir	kevir
îzafe	kevirê	kevirên
çemandî	kevirî	keviran
bakirin	keviro	kevirino

NEBINAVKIRÎ / NE DIYAR

kasus	yek	hinek (paucal)
navkî	kevirek	kevirin
îzafe	kevirekî	kevirine
çemandî	kevirekî	kevirina / kevirinan

Heval (mê û nêr)

BINAVKIRÎ / DIYAR

kasus	mê (yek)	nêr (yek)	mê û nêr (gelek)
navkî	heval	heval	heval
îzafe	hevala	hevalê	hevalên
çemandî	hevalê	hevalî	hevalan
bakirin	hevalê	hevalo	hevalino

NEBINAVKIRÎ / NE DIYAR

kasus	mê (yek)	nêr (yek)	mê û nêr (hinek (paucal))
navkî	hevalek	hevalek	hevalin
îzafe	hevaleke	hevalekî	hevaline
çemandî	hevalekê	hevalekî	hevalina(n)

Şibake (mê)

BINAVKIRÎ / DIYAR

kasus	yek	gelek
navkî	şibake	şibake
îzafe	şibaka / şibakeya	şibakên / şibakeyên
çemandî	şibakê / şibakeyê	şibakan / şibakeyan
bakirin		şibakeno

NEBINAVKIRÎ / NE DIYAR

kasus	yek	hinek
navkî	şibakeyek / xanîkek	şibakeyin / şibakenin
îzafe	şibakeke	şibakene / şibakeyine
çemandî	şibakekê	şibakena(n) / şibakeyinan

Goşt (nêr, nikarê werê jimartin)

BINAVKIRÎ / DIYAR

kasus	yek	gelek
navkî	goşt	goşt
îzafe	goştê	--?
çemandî	goştî	--?

NEBINAVKIRÎ / NE DIYAR

kasus	yek	hinek	agahdarî
navkî	--?	--?
îzafe	goştekî	goştinî	di devokên ko ev kasus tê de nîne, "hinek goşt" tê şuẍulandin
çemandî	goştekî	goştinî	(↑)

Av (mê, nikarê werê jimartin)

BINAVKIRÎ / DIYAR

kasus	yek	gelek
navkî	av	av
îzafe	ava	--?
çemandî	avê	--?

NEBINAVKIRÎ / NE DIYAR

kasus	yek	hinek	agahdarî
navkî	--?	--?
îzafe	aveke	avinê	di devokên ko ev kasus tê de nîne, "hinek av" tê şuẍulandin
çemandî	avekê--?	avinê	(↑)

---

Ji bonî ḧalê ne-bi-nav-kirî yê duwa carna wextê ko gotinek bi dengdêrekê xilas dibê hinek kes di nivîsandina xwe de şorbe -> "şorbeyeke" (xaniyekî, vîdyoyeke, fêkiyekî) bi dêla "şorbeke" dinivîsênin. Lê ev şikil zêde dirêj e û ne ḧewce ye, şorbeke, xanîkî, vîdyoke, fêkîkî bes in. Ji bonî ḧalê pêşî rast e -yek ḧewce ye.

---

Navkî şiklê xwerû ye. Li vir herî gelek çi tişt hene? Şibake hene.

Îzafe şiklê xwedîtiyê ye. Xaniyê wî xweşik e. (Ew xwediyê xanî ye û ew xanî xweşik e.)

Çemandî şiklê _____ ye.

Ferhengok

Kurmancî	Îngilîzî
navkî	nominative
îzafe	construct/ezafe
çemandî	oblique
bakirin	vocative
binavkirî	definite
nebinavkirî	indefinite

Tiştekî ko ez meraq dikim: "Ti li ser xwarinçêkirine baş î" yan jî "Ti li ser çêkirina xwarinê baş î"? CEWAB: Ti xwarinê baş çêdikê.