Deng

Dengdêr (vokal)

IPADengḦerfNimûneMe'lûmatDi destpêka gotinan de
ʌː arast, ax heye
ɜ ehev, ew heye
êşêr, êş kêm heye
ɘ idiran, tiştɪ ẍelet e, ji bo "î"-ke kin tê bikaranîn!nîne/kêm heye
ɯ itirş, tirs, zimanpiştî dengên bi /ˤ/nîne
i i(y)çiya, ziyan, xwariyeberî "y" (Ev deng tenê di "iy"ê de heye)
îsîr, îrovaryantên devokan yên IPAyê karin hebinkêm heye
orojIPA kare ẍelet bênîne/kêm heye
ʊ ukur nîne
ûdûr, ûr, û gelekî kêm heye

Dengdar (konsonant)

Ji bo arîkariyê hin ḧerfên 'erebî (bilêvkirina di xwendina Qur'anê) jî hene.

Veqetandina dengên bi û bê ʰ zeḧmet e. Min di me'lûmata wan dengan de li ser wan nivîsandiye.
IPADengḦerfḦerfa ferhengêNimûneMe'lûmat'Erebî
b b bav, b
b birçî, lebitîn, berdan, bazdan, banîDi ḧemû devokan de nîne û di kêm gotinan de heye.
d͡ʒ c car
t͡ʃ çççerm
t͡ʃˤ ççˤçˤilˤ (heywan), çˤilˤeknav: ç-ya qelew
t͡ʃʰ ççʰçʰiya, çʰar, çʰinav: ç-ya hişk/req
d d dever, dar
f f ferheng
ɡ g gêzer, goreḦerfa IPAyê ji ya alfabê cuda ye
h h heval, herî
ħ h/ḧerî, emû, eft ح
ʒ j ji, ajontin
k kkkirin, kin, karîn, kurmancî, kedî
ker (guh naşuẍilin), ehrik
kirîn, irê, aş, urdî
l lllaş, lê
lweat, sa, ep, sˤeik, çˤi
m m mal, misˤilman
n n na, xwendin
ŋ n(g) ferheng, tˤengn hercar berî g dibe 'ŋ'
p pppê, pêr, pîr, pîvaz
pembû, enîr
pişt, êş, aş, irs
q q qelew, qeḧerîn
ɾ r xwarin
r r rast, rûdi destpêka gotinê de r dibe /r/, nav: r-ya hişk/req/şidandî
s s sîr, Kurdistan س
sist, ifir, ed, miilman ص
ʃ ş şeş, êş
t ttte, hatin ت
tewandin, avik, a ط
tî
v v vir, vî, vê
w w wir, wext, hewa, wî, ew
ʷ (x)w xwarin, xwe, xwehrw hercar piştî x dibe 'ʷ'
x x xanî, ax
ɣ x/ẍelet, ar, emgînBêhtir di gotinên ji erebî de heye. Di hinek devoka de hinek gotin bûne "x".غ
j y ya, yê, peyivîn
z z zerik, zarok
z zêr, zimanHê li ferhengê nayê qeydkirin. Li ser "ziman" ne 100% im
ʕ '''erd, se'et, 'aqil ع
ʔ st-ûrBi qasî ko ez zanim ev tenê di yek gotinê de heye. Wextê ko ev "deng" tê, yek xwe disekinînê.ء

Bêhtir: Dengdarên pêşketî

U di destpêkê de

Di destpêka gotinan de ti carî "u" çênabê. Vê taliyê hinek gotinên nû hatine ko hinek însan bi "u" re dinivîsênin lê divê ew bi rastî bi "û" werin nivîsandin û gotin. Ji bonî nimûne, "unîversîte" û "unîforme" ẍelet in, divê bibin "ûnîversîte" û "ûnîforme".

Herî talî 09:27, 09 êlûnê 2025 hate guhartin.